Đáng chú ý, ở Bình Thuận với địa hình đồi núi chiếm 40,7% diện tích đất tự nhiên với nhiều tuyến đường kết nối giữa tỉnh Bình Thuận và tỉnh Lâm Đồng như Quốc lộ 28B, quốc lộ 28, đường đèo Tà Pứa, … đây là những tuyến đường khi bước vào mùa mưa bão, thường xuất hiện hiện tượng sạt lở đất, gây thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng và tài sản của người dân.

Sạt lở trên Quốc lộ 28B (Ảnh. Sưu tầm)

Dấu hiệu nhận biết nguy cơ sạt lở đất

Khi mưa lớn xảy ra nhiều ngày, cần quan sát những thay đổi xảy ra xung quanh khu vực sinh sống như: Các rãnh thoát nước mưa trên các sườn dốc xuất hiện dấu vết sạt lở, cây bị ngã sạp…; cửa hoặc cửa sổ bị kẹt, không thể mở ra; vết nứt mới xuất hiện trên tường, trần, nền gạch, lề đường hoặc cầu thang; mặt đất có hiện tượng phồng rộp, đường bấp bênh; nước phun ra từ mặt đất tại nhiều vị trí mới; hàng rào, tường chắn, cột điện, cây cối bị nghiêng hoặc di chuyển. Chú ý sự thay đổi của dòng nước, nếu nước đang từ trong chuyển sang đục thì đây cũng là một dấu hiệu cho thấy sắp có sạt lở đất.

Dấu hiệu nhận biết sạt lở đất. Nguồn: Tổng cục Khí tượng thủy văn

Những việc nên và không nên làm khi sạt lở đất

Khi bắt đầu nghe thấy tiếng rơi của đất đá và âm lượng tăng dần, mặt đất bắt đầu dịch chuyển xuống theo chiều dốc, các lớp đất thụt xuống, những âm thanh lạ, như tiếng cây gãy hoặc tảng đá va chạm với nhau tức là sạt lở đất sắp xảy ra và việc cần làm là nhanh chóng di dời khỏi khu vực nguy hiểm và thông báo cho chính quyền địa phương và hàng xóm để có thể được hỗ trợ kịp thời.

Về cơ bản, cần ghi nhớ “3 nên - 3 tránh”, gồm:

- “3 nên”: (1) Theo dõi thông tin cảnh báo lũ quét, sạt lở đất; (2) Thông báo cho chính quyền và những người xung quanh khi có dấu hiệu, sẵn sàng sơ tán theo hướng dẫn của chính quyền địa phương. (3) Cần bảo vệ tính mạng trước tiên, chạy nhanh ra khỏi nơi nguy hiểm khi nghe hoặc nhận thấy tiếng động lớn hoặc dấu hiệu không bình thường.

- “3 tránh”: (1) Không được đi qua và lại gần quanh khu vực sạt lở đất; (2) Không được đánh cá, vớt củi, bơi lội qua sông, suối khi có mưa lớn hoặc nếu thấy nước có dấu hiệu bất thường như nước sông suối từ trong chuyển sang đục dần; (3) Không đi gần khu vực cầu, cống khi nước đang lên, dòng chảy mạnh.

Đặc biệt, cần thường xuyên tập trung vào các việc làm để phòng tránh nguy cơ thiếu an toàn khi sạt lở, đất, đó là: Thường xuyên theo dõi tin tức trên báo, đài và ti vi về các đợt mưa lớn, kéo dài, nguy cơ sạt lở đất cao; tìm hiểu xem ở khu vực gần nhà mình từng xảy ra sạt lở đất chưa, chủ động quan sát các dấu hiệu sạt lở đất; kịp thời báo cáo chính quyền địa phương khi phát hiện dấu hiệu sạt, lở đất. Hướng dẫn cho các thành viên trong gia đình, đặc biệt là trẻ em, người già, người khuyết tật những biện pháp phòng tránh cần thiết. Không nên xây nhà ở khu vực đã từng xảy ra lũ quét, sạt lở đất; khu vực ven sông, suối, sườn dốc, gần mái dốc đường giao thông. Gia cố nhà cửa, đập tạm, khơi thông dòng chảy trước mùa mưa lũ. Chủ động chuẩn bị thức ăn, nước uống, thuốc và đồ sơ cứu y tế, đèn pin, cuốc, xẻng, cuộn dây… Trồng cây, bảo vệ rừng để giảm thiểu nguy cơ sạt lở đất.

Nguyễn Khắc Dũng, Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH