Chỉ tính riêng từ đầu năm 2023 đến nay, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bình Thuận đã thụ lý điều tra 21 vụ án, 28 bị can; giải quyết 18 nguồn tin về tội phạm và thực hiện trên 80 Ủy thác điều tra, Công văn đề nghị phối hợp xác minh của Cơ quan An ninh điều tra Công an các tỉnh, thành phố liên quan đến VK, VLN, CCHT. Đáng chú ý, đối tượng phạm tội tập trung chủ yếu ở nhóm trẻ tuổi, thông qua mạng internet, các trang mạng xã hội, dịch vụ bưu chính viễn thông và xe khách liên tỉnh để thực hiện giao dịch mua bán. Điển hình như: (1) Tháng 01/2023, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bình Thuận khởi tố vụ án, khởi tố bị can Nguyễn Văn Vĩ (sinh năm 1988, trú tại xã Long Hải, huyện Phú Quý) về tội “Tàng trữ trái phép vật liệu nổ”; thu giữ 2,56 kg thuốc nổ và nhiều dụng cụ, phụ kiện chế tạo thuốc nổ; (2) Tháng 7/2023, khởi tố 04 bị can:  Ngô Thị Tuyết Nhung (sinh năm 1986), Nguyễn Minh Trung (sinh năm 1981), Phạm Minh Tiến (sinh năm 1992) đều trú tại thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai và Đặng Mạnh Hoan (sinh năm 1980, trú tại thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương) về tội “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng”; thu giữ 01 khẩu súng ngắn, 22 viên đạn; (3) Tháng 11/2023, khởi tố, bắt tạm giam 02 bị can: Nguyễn Duy Khánh (sinh năm 1999, trú tại xã Hồng Sơn, huyện Hàm Thuận Bắc); Nguyễn Anh Tú (sinh năm 2003, trú tại xã Chơn Thành, tỉnh Bình Phước) về tội “Mua bán trái phép vũ khí quân dụng”; thu giữ 03 khẩu súng ngắn dạng ổ quay, 42 viên đạn thể thao.

Từ thực tiễn công tác điều tra, Cơ quan An ninh điều tra xác định một số nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh loại tội phạm này, gồm:

(1) Một số người dân thiếu ý thức cảnh giác, chưa chấp hành nghiêm quy định của pháp luật và bị kích động bởi những trò chơi, phim ảnh bạo lực, nên đã lén lút tàng trữ, sử dụng VK, VLN, CCHT trái phép (nhằm mục đích phòng thân, săn bắt động vật, khai thác thủy hải sản hoặc để trưng bày, làm vật kỷ niệm, thể hiện bản thân…). Cá biệt, một số băng nhóm đòi nợ thuê đã sử dụng VK, VLN, CCHT để đe dọa, ép buộc, khống chế nạn nhân thực hiện theo ý đồ của chúng hoặc đối tượng xã hội đen, hoạt động theo kiểu lưu manh, côn đồ sử dụng để giải quyết mâu thuẫn cá nhân, thanh toán lẫn nhau, phô trương thanh thế.

(2) Lợi nhuận thu được từ việc mua bán, gia công, chế tạo các loại VK, VLN, CCHT rất lớn (từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng khi giao dịch thành công một đơn hàng); đồng thời, lợi dụng sự khan hiếm, không có yếu tố cạnh tranh, độ ẩn cao nên đã kích thích mục đích phạm tội của các đối tượng; một số đối tượng có thể tự học, nghiên cứu theo các hướng dẫn trên mạng xã hội để mua các linh kiện về chế tạo, sản xuất, bán kiếm lời dễ dàng. 

Một số vật chứng thu được trong các vụ án do Cơ quan An ninh điều tra thụ lý

Theo quy định pháp luật, chế tài xử lý hành vi này được quy định tại Điều 304, 305, 306 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), với khung hình phạt cao nhất lên đến 20 năm tù hoặc tù chung thân. Bên cạnh việc xử lý về mặt hình sự, người vi phạm còn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại khoản 3, 4 và 5 Điều 11 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Có thể thấy, hành vi chế tạo, mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép VK, VLN, CCHT tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm cho xã hội, nhất là việc các đối tượng sử dụng để giải quyết mâu thuẫn cá nhân hoặc thực hiện các hành vi phạm tội nguy hiểm như: giết người, cướp tài sản... để lại những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, gây bức xúc trong xã hội, tác động tiêu cực đến tình hình ANTT và sự phát triển, ổn định bền vững của địa phương.

Do đó, để góp phần ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với loại tội phạm này, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của các lực lượng chức năng, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bình Thuận đề nghị người dân cần chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về quản lý VK, VLN, CCHT. Tuyệt đối không chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc  tiếp tay, giúp sức các hành vi mua bán, vận chuyển, sản xuất, sử dụng trái phép VK, VLN, CCHT. Khi phát hiện hành vi sản xuất, chế tạo, tàng trữ, mua bán các loại VK, VLN, CCHT cần thông báo ngay cho cơ quan Công an nơi gần nhất để có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời.

Nguyễn Đông, Phòng An ninh điều tra