Việt Nam có khoảng 24,7 triệu người là trẻ em, hầu hết các em đều tiếp cận với internet và thiết bị kỹ thuật số từ rất sớm. Theo Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, hơn 48% thanh thiếu niên đã từng bị bắt nạt trên mạng và trên 13% trẻ em phải tiếp xúc với các hình ảnh, thông tin khiêu dâm không mong muốn. Còn theo khảo sát của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, ngoài thời gian dành cho việc học, nhiều trẻ em sử dụng mạng xã hội từ 5 - 7 giờ/ngày.

Ảnh minh họa

Với việc sử dụng internet ngày càng gia tăng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro cho trẻ em khi tham gia môi trường mạng như: tiếp cận thông tin không phù hợp; tán phát thông tin riêng tư, thông tin cá nhân của trẻ; bị bát nạt, lôi kéo, dụ dỗ, quấy rối, lừa đảo, tống tiền, ép tham gia các hoạt động phi pháp, mại dâm, bị xâm hại tình dục.... Nhiều nghiên cứu cho thấy, không ít trẻ đã bị bắt nạt trên không gian mạng gây tâm lý bị tổn thương cho trẻ, thậm chí có nguy cơ dẫn đến trầm cảm. Trẻ có thói quen hành vi xấu trên không gian mạng thường thực hiện hành vi đó trong đời sống hằng ngày, tiềm ẩn các vấn nạn xã hội về sau.

Để bảo vệ trẻ em trước những nguy cơ trên, cha mẹ, thầy cô, người chăm sóc trẻ cần trang bị kiến thức, hướng dẫn kỹ năng cho trẻ cách xử lý các tình huống gặp phải phù hợp với lứa tuổi, đồng thời theo dõi, giám sát chặt chẽ hoạt động của con trẻ khi trẻ tham gia môi trường mạng, cụ thể:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức cho trẻ về việc sử dụng internet an toàn, mạng xã hội an toàn: hiện nay, các mạng xã hội đều có các tiêu chuẩn cộng đồng quy định độ tuổi trẻ được sử dụng mạng xã hội. Ví dụ đa phần các mạng xã hội quy định độ tuổi được phép sử dụng là 13 tuổi. Song rất nhiều bố mẹ không để ý đến các quy định này nên đó là nguyên nhân đầu tiên trẻ thường tiếp cận thông tin không phù hợp. Do đó, quan trọng nhất là nhận thức “Chỉ có trẻ sử dụng khi đủ tuổi và thường xuyên phải chia sẻ cho con các rủi ro con có thể gặp phải và cách đối phó.”

Thứ hai, theo dõi, quản lý chặt chẽ việc sử dụng máy tính, thiết bị mạng của con trẻ và thiết lập các tính năng giúp trẻ an toàn. Ví dụ đối với trẻ em khi sử dụng youtube hay cho trẻ sử dụng youtube kid hoặc nếu bắt buộc phải sử dụng youtube hãy vào phần cài đặt chọn chế độ, kích hoạt chế độ hạn chế hoặc khi sử dụng nền tảng mạng xã hội như: Facebook, Tiktok, zalo… hãy dạy trẻ sử dụng chế độ riêng tư và cài đặt an toàn…

Thứ ba, trang bị các giải pháp bảo vệ an toàn thông tin cho gia đình, như: các phần mềm phòng chống mã độc, virus, các giải pháp chặn lọc thông tin xấu, sản phẩm giám sát và ngăn chặn các thông tin độc hại khi con cái truy cập. Một số phần mềm miễn phí ví dụ: Cyberpurify kid có thể cài đặt trên add on trình duyệt; khi cài đặt phần mềm này thì có thể chặn lọc các nội dung độc hại tự động theo phương thức làm mờ hoặc chuyển hướng. Hoặc có thể cài đặt các ứng dụng như Mobile guard; google family link; kaperskysafe kid. Ttrong trường hợp có quá nhiều thiết bị sử dụng ở nhà thì có thể chọn giải pháp kiểm soát chỉ thông qua 1 thiết bị wifi như giải pháp Safegate Family của SCS hay Cyberpurify egg của Cyberpurify…

Thứ tư, giám sát sát sao những nội dung mà con trẻ đang tiếp cận trên không gian mạng. Quan tâm nhiều hơn đến cảm xúc của trẻ, tạo điều kiện cho con trẻ được tham gia các hoạt động ngoại khóa, vui chơi, giải trí lành mạnh… để hạn chế việc trẻ nhỏ tìm đến các nội dung giải trí trên mạng.

Cha mẹ, người chăm sóc trẻ lưu ý: điều quan trọng nhất vẫn là trang bị cho trẻ những kiến thức, kinh nghiệm sử dụng mạng an toàn có thể coi như là “Vắc xin số” để trẻ em có thể tự bảo vệ, tự phát triển an toàn lành mạnh trên môi trường mạng.

Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao