Mua bán các chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước nói chung và hóa đơn GTGT nói riêng vốn là hành vi trái pháp luật, có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, hiện nay việc này lại đang diễn ra rất thường xuyên, liên tục trên các nền tảng mạng xã hội và có dấu hiệu ngày càng nở rộ, phức tạp. Trong đó, đa phần các đối tượng đã lợi dụng sự phát triển của các mạng xã hội trên không gian mạng lập ra nhiều hội, nhóm, tài khoản trên các nền tảng ứng dụng Facebook, Zalo, Tiktok, Telegram… nhằm mục đích rao bán các hóa đơn GTGT của các “doanh nghiệp ma” với nhiều loại mặt hàng khác nhau chỉ với giá chỉ từ 1 - 5% trên giá trị của mỗi hóa đơn để thu lợi bất chính. 

Cách thức của các đối tượng chủ yếu là sử dụng thông tin, căn cước giả mạo để thành lập các “doanh nghiệp ma” không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh, sau đó sử dụng tài khoản mạng xã hội không chính danh (tài khoản giả mạo thông tin) lôi kéo các tài khoản doanh nghiệp, tài khoản các nhân viên kế toán để tư vấn, chào hàng và xuất khống hóa đơn GTGT để thu lợi bất chính, nhiều trường hợp các đối tượng lợi dụng việc mua bán hóa đơn GTGT để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của chính những người mua hóa đơn.

Nhận thấy lợi ích trước mắt, nhiều doanh nghiệp đã bất chấp “rủi ro” mua các loại “hóa đơn ma” này của các đối tượng trên không gian mạng để đưa vào kê khai thuế nhằm mục đích giảm số thuế phải nộp để trốn thuế hoặc hợp thức hóa cho các loại hàng hóa mua bán trôi nổi trên thị trường không có hóa đơn, chứng từ, thậm chí còn bị một số đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản với số tiền lớn đến hàng chục tỷ đồng.

Trước tình hình trên, Cơ quan Công an đã triển khai nhiều biện pháp ngăn chặn, điều tra các đối tượng đã có hành vi phạm tội mua, bán hóa đơn GTGT, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước… Qua đó, đã điều tra xử lý nhiều vụ án, nhiều đối tượng có hành vi mua bán trái phép hóa đơn GTGT, trốn thuế. Cùng với đó, Cơ quan thuế đã có nhiều cảnh báo về hàng trăm doanh nghiệp nghi vấn sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, các doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế và đề ra nhiều biện pháp nghiêm khắc để xử lý các doanh nghiệp này.

Chấp hành các quy định pháp luật về Thuế nói chung, quy định về sử dụng hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước nói riêng là quyền lợi và trách nhiệm của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân. Việc chấp hành pháp luật về thuế sẽ giúp cho doanh nghiệp thực hiện tốt trách nhiệm của mình cho xã hội, mang lại lợi ích, uy tín, hình ảnh tốt đẹp cho doanh nghiệp cũng như góp phần tạo môi trường lành mạnh trong hoạt động kinh doanh, quản lý kinh tế. Hành vi mua và sử dụng hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước là một trong những hành vi cấm, mang lại nhiều rủi ro về pháp lý cho doanh nghiệp, thậm chí vi phạm hành chính hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật đặc biệt là việc mua bán hóa đơn trên không gian mạng.

Theo Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn thì hành vi sử dụng bất hợp pháp hóa đơn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng. Ngoài ra, có thể bị xử phạt hành chính đối với hành vi trốn thuế, gian lận thuế liên quan đến sử dụng hóa đơn bất hợp pháp. Bên cạnh đó, theo Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, hành vi mua hóa đơn để tăng chi phí có thể bị xử lý về Tội trốn thuế (Điều 200) và Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước (Điều 203).

Trước những nguy cơ tiềm ẩn từ “hóa đơn ma”, doanh nghiệp cần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế, sử dụng hóa đơn hợp pháp, kê khai chính xác, trung thực đối với các hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước cũng như các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời, áp dụng các giải pháp thiết thực để phòng ngừa, chặn đứng hành vi mua bán hóa đơn bất hợp pháp, tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân viên những kiến thức đầy đủ về tác hại của việc mua bán hóa đơn GTGT bất hợp pháp, đề phòng, ngăn chặn các hành vi mua, bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp trong hoạt động kinh doanh cũng như kê khai thuế.

Đội 1, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường