Việc xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung là xu thế chung của các nước trên thế giới hiện nay. Do vậy, việc định hướng xây dựng, phát triển Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia với vai trò là trụ cột dữ liệu chính để tạo nền tảng cho phát triển Chính phủ số, thúc đẩy kinh tế số và hình thành xã hội số ở nước ta là rất cần thiết; giúp tạo lập, hình thành các hệ thống dữ liệu tin cậy, ổn định của Nhà nước, từ đó, triển khai các giải pháp kết nối để chia sẻ, sử dụng lại và phát triển các mô hình ứng dụng phân tích dữ liệu chuyên sâu để tạo ra nhiều giá trị mới, sản phẩm dịch vụ mới và động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn chuyển đổi số. Và đó cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Đại hội XIII của Đảng đặt ra.
Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, giải pháp đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn còn một số mặt hạn chế như: Một số bộ, ngành không có hoặc có nhưng vẫn chưa đủ hạ tầng để triển khai công nghệ thông tin cốt lõi phục vụ cho công tác nghiệp vụ; nhiều cơ sở dữ liệu được thu thập, lưu trữ trùng lặp, chồng chéo, chưa thống nhất về danh mục dữ liệu dùng chung gây khó khăn khi kết nối, chia sẻ, khai thác dữ liệu; các trung tâm dữ liệu đầu tư thiếu đồng bộ, không đồng nhất về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, không thường xuyên được kiểm tra, bảo trì, nâng cấp dẫn đến nguy cơ không bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống; việc thuê dịch vụ hạ tầng công nghệ thông tin tiềm ẩn nhiều rủi ro về an ninh, an toàn thông tin do chưa thực sự quản lý, kiểm soát được dữ liệu nhà nước trên hạ tầng của doanh nghiệp; nhân lực vận hành, quản trị các hệ thống thông tin vừa thiếu, vừa yếu; khó khăn trong việc khai thác, liên thông, cung cấp kịp thời dữ liệu để phục vụ giải quyết thủ tục hành chính, dịch vụ công liên thông, phân tích thống kê, đưa ra các chỉ tiêu, chỉ số phục vụ chỉ đạo điều hành của Chính phủ,... Điều này đòi hỏi sự quan tâm đầu tư và nâng cấp hơn nữa từ phía các cơ quan chức năng, để đảm bảo an ninh, an toàn thông tin, cũng như hiệu quả trong việc quản trị và vận hành hệ thống.
Ảnh minh họa (sưu tầm)
Việc đầu tư, nâng cấp, mở rộng, lưu trữ thông tin trong Cơ sử dữ liệu tổng hợp quốc gia sẽ tiết kiệm rất nhiều so với việc đầu tư các hệ thống riêng biệt để lưu trữ các thông tin này. Các thông tin được lưu trữ trong Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia cũng sẽ được chia sẻ phục vụ khai thác chung cho các bộ, ngành, địa phương; cơ quan quản lý dữ liệu không phải thiết lập thêm các kênh kết nối, chia sẻ riêng đối với các thông tin đã được bổ sung, lưu trữ trong Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia. Qua rà soát, hiện có 69 Luật có quy định về cơ sở dữ liệu (bao gồm cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành) và một số Luật, hồ sơ đề nghị xây dựng luật có quy định liên quan đến dữ liệu như Luật Giao dịch điện tử năm 2023, Luật An ninh mạng, Luật An toàn thông tin mạng, Luật Viễn thông năm 2023, Luật Công nghệ thông tin, hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Công nghiệp công nghệ số.... Qua phân tích, thống kê tại các văn bản luật nêu trên thì các luật này đã quy định về 33 cơ sở dữ liệu quốc gia, 39 cơ sở dữ liệu chuyên ngành,
Mục đích chính của việc xây dựng Luật Dữ liệu là tạo sự thống nhất và đồng bộ trong việc sử dụng dữ liệu để phục vụ công tác quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội. Luật này sẽ điều chỉnh toàn diện về hoạt động xử lý, quản trị và điều phối dữ liệu, xác định rõ công tác quản lý nhà nước về dữ liệu và phát triển các mô hình ứng dụng phân tích dữ liệu chuyên sâu. Đồng thời, Luật cũng nhằm phục vụ phát triển Chính phủ số, cải cách thủ tục hành chính và thúc đẩy hình thành thị trường dữ liệu, hỗ trợ phát triển các sản phẩm và dịch vụ dựa trên dữ liệu. Do vậy, việc xây dựng Luật Dữ liệu là hết sức quan trọng và cần thiết trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, tăng cường sử dụng hiệu quả thông tin trong các cơ sở dữ liệu để phục vụ công tác quản lý nhà nước, vừa khai thác, ứng dụng dữ liệu trong phát triển kinh tế - xã hội, vừa thắt chặt quản lý dữ liệu cá nhân và dữ liệu phi cá nhân, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin.
Đoàn Dương